Ekadashi (uit het Sanskriet betekent “elf”) is de elfde maansdag na elke nieuwe maan en volle maan, dus er zijn twee van zulke dagen in elke maanmaand. Sinds de oudheid wordt aangenomen dat tijdens deze dagen de ongunstige locatie van de planeten mensen behoorlijk sterk beïnvloedt, waardoor ze zwakker worden en het gemakkelijker is om toe te geven aan verleidingen. Tijdens het vasten reinig je jezelf fysiek en spiritueel, harmoniseer je de interne energie en zuiver je karma.
Omdat de maan- en zonnekalenders niet samenvallen, kan het vasten soms worden verplaatst naar de 12e maansdag – Dwadashi. Dit komt door de timing van de Brahma Muhurta, het ‘uur van Brahma’, dat 90 minuten voor zonsopgang begint. Als de 11e maansdag later begint dan de Brahma Muhurta, verschuift het vasten naar de volgende dag. Deze details worden meegenomen in de berekeningen in de maankalender.
De betekenis van het Ekadashi-vasten
De essentie van Ekadashi is vasten en spirituele praktijk. Volgens de oude Vedische geschriften is op deze dag de aardse zondige energie geconcentreerd in voedsel, met name granen en peulvruchten. Door op deze dag geen voedsel te eten, bescherm je jezelf tegen negatieve energie, verminder je de karmische last en zet je een stap richting een gelukkig lot.
Ekadashi heeft een belangrijke kosmische rol: men gelooft dat een persoon die vast, vele generaties van voorouders redt van hun zonden en helse planeten, en hun ziel bevrijdt van de geboorte- en doodscycli.
Ekadashi leert ook zelfbeheersing en onthouding van tijdelijke verlangens, en verheft zich boven lichamelijke behoeften ten gunste van spirituele perfectie. Vanuit medisch standpunt helpt verhongering om te reinigen, gifstoffen kwijt te raken en het lichaam te versterken door rust te geven en het spijsverteringsstelsel te “herstarten”.
Men gelooft dat vasten tijdens Ekadashi veel ziektes voorkomt, de gezondheid en het welzijn verbetert en helpt bij mentale problemen.
Vasten
Op de elfde dag van de maand begint het vasten als de zon opkomt. Er zijn verschillende niveaus:
- Weigeren van voedsel, je mag toegestaan voedsel eten binnen een enkele maaltijd van 16.00 uur tot zonsondergang – “nakta”.
- Weigeren van elk voedsel, maar je mag wel bronwater of water met citroen drinken.
- Droog vasten (weigeren van voedsel en water in zijn geheel).
Niet toegestaan voedsel: vlees, vis en zeevruchten, eieren, peulvruchten, granen (inclusief meelproducten), honing, koffie, snoep, karamel, aubergine, bieten, tomaten, uien, knoflook, kool, broccoli, maïs, zonnebloempitten, champignons, specerijen (behalve zwarte peper, gember en zout), oliën (behalve olijfolie). Alcohol en tabak zijn ook verboden.
Toegestane producten: water, versgeperste sappen, groenten en fruit (behalve verboden), noten, gedroogd fruit, zuivelproducten, olijfolie, specerijen (zwarte peper, gember, zout).
Spirituele reiniging
Het is belangrijk om te begrijpen dat Ekadashi geen dieet is en niet alleen gaat over stoppen met eten. Dit is een vasten waarbij het hoofddoel spirituele zuivering en perfectie is, verheffing van gedachten. Op deze dag is het noodzakelijk om slechte gedachten en woorden te vermijden, meer tijd te besteden aan meditatie of het zingen van mantra’s. Het is gunstig om deel te nemen aan liefdadigheidsactiviteiten en anderen te helpen.
Het begin van het vasten
Aan de vooravond mag je niet te veel eten, minder dierlijk voedsel eten en meer fruit en groenten. Op de dag van Ekadashi moet je ’s ochtends douchen, schone kleren aantrekken en het lichaam en de geest de hele dag schoon en kalm houden, en negatieve emoties vermijden. Er wordt aangenomen dat je op de dag van Ekadashi niet mag scheren, het lichaam niet met olie mag insmeren of overdag mag slapen.
Het is belangrijk om een serieuze houding te hebben tegenover vasten. Je moet niet beginnen met volledige uithongering – het is beter om je lichaam geleidelijk te laten wennen en stress te vermijden.
Het einde van het vasten
Je moet het vasten de volgende ochtend binnen twee tot drie uur na zonsopgang beëindigen. Zorg ervoor dat je zo soepel mogelijk uit het vasten komt, want na een dag vasten kun je je maag gemakkelijk beschadigen met zwaar, zwaar voedsel. Begin met het eten van een kleine hoeveelheid fruit of sap of een klein bakje pap gemaakt met water. Ga dan gedurende de dag terug naar je normale dieet, maar houd het bij kleinere porties.
Vasten.
Niet dwingend: Als je vindt dat verhongeren te moeilijk is en al je gedachten alleen maar bij eten zijn, dan zal dergelijke dwang tegen jezelf alleen maar schadelijk zijn voor het lichaam. Bedenk ook dat het niet altijd mogelijk is om het levensritme aan te passen aan Ekadashi.
Als je hard moet werken en energiek moet zijn op de dag en je geen tijd hebt voor meditatie en spirituele oefeningen, dan is het beter om het vasten uit te stellen. Wees je bewust van je mogelijkheden en forceer jezelf niet.
Zorgvuldig: Onthoud dat gezondheid boven alles gaat! Verhongeren is verboden voor verzwakte mensen met acute of chronische ziekten (met name spijsverterings- en cardiovasculaire systemen of mensen met oncologische problemen), gewichtsverlies, zwangere en zogende vrouwen.
Ouderen moeten op hun hoede zijn voor Ekadashi. Het is beter om niet toegestaan voedsel te vermijden, maar wel al het andere te eten en meer aandacht te besteden aan spirituele praktijken en goede daden.
